داستان تکامل چشم‌ها؛ دیدن جهان چه زمانی امکان‌پذیر شد؟

درک ما از تکامل چشم مرکب کمی مبهم است، اما می‌دانیم اوماتیدیوم‌های اولیه به ساختارهای بزرگتر و گروه‌بندی‌شده تکامل پیدا کردند که جذب نور را به حداکثر می‌رساند.

در محیط‌هایی مانند غارها و اعماق اقیانوس که نور کمی وجود دارد یا اصلاً نوری وجود ندارد، چشم‌های مرکب برای تولید بینایی مفید هستند و باعث برتری نسبت به گونه‌های دیگر می‌شوند.

اولین چشم‌ها در حدود ۵۴۱ میلیون سال پیش (در آغاز دوره کامبرین که حیات چندسلولی پیچیده ظاهر شد) در گروهی از حیوانات منقرض‌شده به نام تریلوبیت‌ها ظاهر شد که کمی شبیه خَرخاکی‌های دریایی بزرگ بودند. چشم‌های آن‌ها شبیه چشم‌های حشرات امروزی از نوع مرکب بود.

از زمانی که ویلیام پیلی تمثیل ساعت‌ساز را در سال ۱۸۰۲ ارائه کرد که ادعا می‌کند چیزی به پیچیدگی ساعت باید سازنده‌ای داشته باشد، خلقت‌گرایان از پیچیدگی چشم‌ها برای طرح «برهان نظم» استفاده کردند. آن‌ها می‌گویند چشم‌ها چنان پیچیده هستند که ممکن نیست ازطریق انتخاب طبیعی و تجمع جهش‌های تصادفی تکامل پیدا کرده باشند.

چارلز داروین که از استدلال خلقت‌گرایان ‌به‌خوبی آگاه بود، در کتاب منشأ گونه‌ها اذعان کرد چشم‌ها چنان پیچیده هستند که در نگاه اول، تکامل آن‌ها ازطریق انتخاب طبیعی احمقانه و پوچ به‌نظر می‌رسد. اما او به‌طور قانع‌کننده‌ای استدلال کرد که این ظاهر قضیه است. بنا به استدلال داروین، چشم‌های پیچیده می‌توانستند با انتخاب طبیعی از چشم‌های ساده به وجود آیند و کلید این معما پیدا کردن چشم‌هایی با پیچیدگی متوسط در سلسله حیوانات بود که نشانگر مسیر حرکت از ساده به پیچیده باشد. آن اشکال میانی اکنون پیدا شده‌اند.

اولین قدم، تکامل سلول‌های حساس به نور است که موضوع پیچیده‌ای نیست. بسیاری از موجودات تک‌سلولی دارای لکه‌های شبیه چشم اولیه هستند که از رنگدانه‌های حساس به نور تشکیل شده‌اند. برخی حتی می‌توانند به سمت نور یا خلاف جهت آن شنا کنند. چنین توانایی‌های ابتدایی حس‌کننده نور مزیت بقای آشکاری را به همراه دارد.

ارگان‌های بینایی ابتدایی همچنان توسط عروس‌های دریایی و کرم‌های پهن و دیگر گروه‌هایی ابتدایی استفاده می‌شود و به وضوح بهتر از هیچ است.

ساده‌ترین موجودات دارای لکه‌های حساس به نور جانوران سرده هیدرا هستند که در آب شیرین‌های شیرین زندگی می‌کنند. آن‌ها چشم ندارند اما وقتی در معرض نور شدید قرار می‌گیرند، به شکل توپ منقبض می‌شوند. هیدراها از منظر تکاملی جالب هستند، زیرا تجهیزات اساسی حس‌کننده نور در آن‌ها بسیار شبیه تجهیزاتی است که در تبارهای تکاملی دیگر ازجمله پستانداران دیده می‌شود.

Adblock test (Why?)

منبع خبر