ارتباط در سازمان ها، امری غیرقابل اجتناب است و انتقال مفاهیم و مقاصد افراد از طریق پیام، تار و پود سازمان ها را به هم پیوند می دهد و موجب یکپارچگی، وحدت رویه و دستیابی به اهداف سازمانی می شود. مدیریت اثربخش، بهره وری و رضایت مندی کارکنان در گرو وجود ارتباطات سازمانی مؤثر است و ارتباطات ضعیف و نارسا، عامل اصلی ایجاد تعارض و عدم دستیابی به نتایج سازمانی خواهد بود. ترس از ارتباط یا ارتباط هراسی، بر بسیاری از افراد در مراحل مختلف زندگیشان چه به صورت آگاهانه و چه ناآگاهانه تأثیر می گذارد. این ترس و احساس ناراحتی زمانی آشکار می شود که از فرد خواسته می شود با مخاطب خود و یا برای دیگران صحبت کند.
به گزارش سیناپرس، ترس از ارتباط با دیگران در محیط کار، تبعات منفی بسیاری را برای فعالان در شغل های سازمانی به همراه دارد. محققان کشور این موضوع را مورد بررسی عمیق قرار داده و دلایل مختلف آن را ذکر کرده اند.
به گفته محققان، این دلهره، همان اضطراب یا ناراحتی عصبی است که قبل از گفتگو در محیط های گروهی یا هنگام رفتن به یک جلسه در فرد احساس می شود و می تواند در ارتباطات میان فردی، هنگام برقراری تماس تلفنی با شخصی مهم یا ورود به دفتر رئیس برای بحث در مورد مسائل و یا ارائه گزارش های سازمانی وجود داشته باشد.
ارتباط هراسی مانع توسعه مهارت های شغلی شده و می تواند تأثیرگذاری افراد در محیط کار را مختل کند. محققان بر این باورند که کارکنان با سطح بالای ترس از ارتباط، نسبت به همکاران خود علاوه بر دانش پایین تر، بهره وری کمتری نیز دارد و بالطبع ارزش و موفقیت آن ها نیز پایین تر خواهد بود و با احتمال کمتری در محل کار به دریافت پیشنهادهای شغلی مهم تر و کسب مقام های بالاتر و کسب درآمد بیشتر نائل می شوند.
این موضوع، مورد توجه محققانی از دانشگاه پیام نور تهران و دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندر دیلم قرار گرفته است؛ امری که باعث شده در خصوص آن پژوهشی را به منظور واکاوی ارتباط هراسی در کارکنان انجام دهند.
در این مطالعه که هدف از آن، شناسایی پیشایندها و نتایج وقوع پدیده ارتباط هراسی در افراد بوده است، وضعیت ۲۱ تن از کارکنان کمیته امداد امام خمینی استان فارس از طریق مصاحبه و سپس تجزیه و تحلیل آماری، مورد ارزیابی علمی قرار گرفته است.
نتایج این تحقیق که در فصل نامه مطالعات مدیریت (بهبود وتحول) متعلق به دانشگاه علامه طباطبایی منتشر شده اند، بیانگر وجود شش عامل مشتمل بر ویژگی‌های فردی، ویژگی‌های مدیران، عوامل شغلی، عوامل محیطی، عوامل سازمانی و خانوادگی به عنوان پیشایند‌های وقوع ارتباط هراسی است که مخرب‌های رفتاری فردی و سازمانی را به همراه دارند.
محمد صفری، محقق دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندر دیلم و همکارانش در این باره می گویند: یکی از عواملی که منجر به پیدایش ارتباط هراسی در کارکنان می گردد ویژگی های فردی است. ویژگی های فردی مانند اعتماد به نفس پایین، نداشتن مهارت های ارتباطی، کم رویی، جنسیت و ناهنجاری های گفتاری، شنوایی و بینایی بسترساز ارتباط هراسی در کارکنان است. افرادی که از برقراری ارتباط با دیگران ترس و هراس دارند، به دلیل تصور خویش از سطح تحصیلات و دانش پایین، سابقه کار کمتر و احساس کاذب عجز و ناتوانی، در انجام وظایف محوله از اعتماد به نفس کمتری برخوردارند.
به گفته آن ها، عامل دیگر که به پیدایش ارتباط هراسی منجر می شود، ویژگی های مدیران سازمان است و می توان آن را در نوع برخورد و سبک رفتاری مدیران با کارکنانشان یافت. ویژگی هایی مانند ضعف مهارت های انسانی مدیران، ضعف دانشی، منفی نگری و سیاست بازی آن ها، از جمله عواملی هستند که منجر به بروز ارتباط هراسی در کارکنان می شوند. اگر کارکنان احساس کنند که ارتباط گرفتن با مدیر و بیان مشکلات شغلی شان منجر به شکل گیری نتایج منفی نظیر حسادت، احساس تهدید مقام و انتقام جویی می شود در نتیجه از برقراری ارتباط با او طفره می روند.
به گزارش سیناپرس،بر این اساس همچنین گاهی ترس مدیر از آشکار شدن ضعف های خود به دلیل نداشتن شایستگی لازم و ضرورت مخفی نگه داشتن آن از جنبه های گوناگون دانشی و تخصصی، باعث هراس و عدم تمایل مدیر از ارتباط با کارکنان می گردد. این دسته از مدیران به دلیل ترس از رو شدن نقاط ضعفشان و متزلزل شدن جایگاه شغلی شان از ارتباط زیاد با کارکنان طفره می روند.
صفری و همکارانش اشاره کرده اند: از دیگر عوامل ارتباط هراسی در کارکنان می توان به عوامل شغلی اشاره کرد. برای مثال استخدام ناپایدار و بیگانگی شغلی منجر به ارتباط گریزی کارکنان می شوند. به علاوه، ماهیت و ویژگی برخی از مشاغل باعث می شود که کارکنان کمتر با یکدیگر ارتباط داشته باشند یا از نظر فضای فیزیکی محل کارآنان، جدا از یکدیگر قرار گرفته باشد. این موضوع در کوتاه مدت منجر به کاهش ارتباطات و در بلند مدت به صورت یک عادت کاری در آمده و منجر به ارتباط هراسی کارکنان می شود.
محققان فوق، عوامل خانوادگی را از دیگر عوامل وقوع ارتباط هراسی در سازمان ذکرکرده اند. به گفته آن ها، تربیت خانوادگی ارتباط گریز، والدین سرکوبگر و حریم خصوصی بسته، از جمله ابعاد تاثیرگذار بر ارتباط هراسی هستند. در همین رابطه باید گفت: نوع تربیت افراد در خانواده تاثیر عمده ای در ارتباط هراسی دارد. تجربه های بد گذشته افراد در کودکی مانند طلاق و مرگ والدین و یا داشتن پدر و مادر سختگیر که کودکان و اعضا خانواده را از برقراری ارتباط با دیگران منع یا محدود می کرده اند، آنان را مستعد ترس از برقراری ارتباط با جمع بار می آورد و از آن ها افرادی گوشه گیر، خجالتی و جمع گریز می سازد.
صفری و همکارانش در انتها نیز به محافظه کاری به عنوان یکی از مهم ترین دلایل ارتباط هراسی تاکید کرده اند. آن ها اعتقاد دارند که در محیط داخلی سازمان و همچنین بیرون از آن، افراد ذی نفوذ سیاسی فراوانی وجود دارند که ممکن است از در انتقام جویی وارد شده و کارمندی را که علیه آن ها یا جناح های سیاسی آنان اظهار نظری کرده یا موضع گیری کرده اند را مورد تهدید قرار دهند و این، عامل مهمی در بروز سکوت سازمانی ناشی از وجود ترس عوامل محیطی در برقراری ارتباط و ارتباط هراسی است.
گزارش: محمدرضا دلفیه
محققان با یک پژوهش پاسخ داده اند
چرا برخی کارکنان سازمانی، از ارتباط می ترسند؟ اولین بار در خبرگزاری سیناپرس | اخبار علمی ایران و جهان. پدیدار شد.
دیدگاهتان را بنویسید