اگر بخواهید لیست محبوب‌ترین فیلم‌ها یا سریال‌های سال‌های اخیر را بررسی کنید قطعا به فیلم یا سریالی برخورد خواهید کرد که به روایت یک معمای قتل پرداخته است. فقط سال ۲۰۲۲، «بعد از مهمانی» (The Afterparty)، «مرگ در نیل» (Death on the Nile)، «ببین چگونه فرار می‌کنند» (See How They Run) و «گلس آنین» (Glass Onion) از جمله چنین آثاری بودند که توانستند در دنیای سینما و تلویزیون نبض مخاطبان را به دست بگیرند.
اما علت این محبوبیت چیست؟ چه چیزی باعث شده که این‌گونه داستان‌ها هنوز که هنوز است محبوبیت خودشان را بین مردم حفظ کنند؟
احتمالا یکی از دلایلی که باعث شده زیر ژانر معمای قتل دوباره به محبوبیت بالایی دست پیدا کند غیبت طولانی آن و عدم ساخت فیلم‌هایی در این خصوص است که مردم را تشنه‌ی چنین داستان‌هایی کرده است. در حقیقت مخاطبان مدت‌ها است که دیگر شاهد تولید چنین فیلم‌هایی نیستند و همین امر باعث شده که هم اکنون این زیر ژانر دوباره برایشان تازگی پیدا کند.
ارتباط داستان‌های حول محور معماهای قتل با بریتانیا
ما تجدید حیات این ژانر را مدیون بریتانیا هستیم. هر چند این سرزمین تنها کشوری نیست که می‌تواند فیلم‌هایی با مضمون معمایی تولید کند یا سریال‌های تلویزیونی‌ای را در این رابطه فراهم آورد، اما به لطف نویسندگانی مانند آگاتا کریستی، بریتانیا برای همیشه محبوب‌ترین داستان‌های موجود در رابطه با این زیر ژانر را ارائه خواهد کرد. رسانه‌های بریتانیایی به تدریج توانستند در آمریکا به شدت محبوب شوند، اما این امر در دهه‌ی گذشته به اوج خود رسید و. سریال‌های دل‌چسبی مانند «داونتون ابی» و سرویس‌های استریمی نظیر آکرون تی وی و بریت باکس، باعث شدند که برنامه‌ها و سریال‌های انگلیسی برای مخاطبانی که عاشق معما هستند در درجه‌ی اول اهمیت قرار داشته باشند.
بنابراین حالا که بریتانیا توانسته بر فرهنگ عامی آمریکا حکم روایی کند، به جرات می‌توان گفت که مخاطبان زیر ژانر معمای قتل، داستان‌های بیشتری برای تماشا کردن خواهند داشت. به‌علاوه، سرویس‌های استریمی مانند آکرون تی وی به وضوح نشان داده‌اند که هم اکنون داستان‌های قتل بسیار زیادی در دسترس بینندگان قرار دارند، بنابراین بینندگان می‌توانند از تماشای این فیلم‌ها و سریال‌ها و نحوه‌ی کشف راز قتل‌ها لذت ببرند. به‌علاوه عطش بالای مردم نسبت به چنین داستان‌هایی باعث شده که دست‌اندرکاران سینما و تلویزیون بیشتر از قبل به این مقوله اهمیت بدهند.
در کل، به جرات می‌توان گفت محبوبیت ناگهانی این چنین فیلم‌ها و سریال‌هایی در بین مردم را می‌توان محصول فرعی محبوبیت تولیدات بریتانیایی دانست که نسبت به قبل بیشتر در بین بینندگان آمریکایی رونق یافته‌اند. زیرا مخاطبان می‌دانند که در فیلم‌های بریتانیایی همیشه یک داستان قتل کوچک و یا بزرگ وجود دارد.
داستان‌هایی که ریشه در دنیای ما دارند
به‌علاوه نکته‌ی دیگری که باعث می‌شود رازهای قتل برای ما جذاب‌تر شوند این است که آن‌ها به دنیای کنونی ما بی‌شباهت نیستند. جهان همیشه شاهد ظلم و جور و خشونت گسترده بوده، اما وقتی رسانه‌های اجتماعی چنین چیزهایی را به تصویر می‌کشند قطعا محبوبیت بالایی به دست خواهند آورد. هر روز وقتی گوشی خود را روشن می‌کنید بلافاصله رگباری از اخبار تازه را می‌بینید که به شما میگویند نسل‌کشی جدیدی در یکی از کشورهای دنیا در حال رخ دادن است یا افرادی در قارهای دیگر مرتکب جنایات بزرگی شده‌اند.
بنابراین سیاره‌ی ما یک سیاره‌ی غیرقابل پیش بینی است و درست مانند هر زمان بحرانی دیگری، مردم برای فرار از واقعیت‌ها دوست دارند به فیلم و سریال پناه ببرند. پس داستان‌هایی که در رابطه با قتل به رشته‌ی تحریر در می‌آیند، مرهم مناسبی برای جهانی هستند که به طور اجتناب ناپذیری هر روز آشفته‌تر از دیروز می‌شود. در واقع مخاطبان امروزی بیشتر دنبال چالش‌ها و معماهایی هستند که آن‌ها را از دنیای اطرافشان دور کند و اجازه ندهد به چیزهای بد فکر کنند. این داستان‌ها خشونت لازم را در درون خود دارند و به این واقعیت هم اشاره می‌کنند که چگونه انسان‌ها می‌توانند بدون هیچ مشکل قبلی به طور ناگهانی بمیرند و یا کشته شوند.
با این حال، در حالی که بخش‌هایی از معماهای قتل ریشه در واقعیت دارند، بخش دیگر آن‌ها که باعث جذابیت بیشترشان می‌شود، وجود شخصیت‌هایی مانند هرکول پوآرو یا بنوا بلان با بازی دنیل کریگ است که پای به میدان می‌گذارند تا پرونده را حل کنند. وجود چنین شخصیت‌هایی باعث می‌شود که معمای قتل‌ها برای مخاطبان شیرین‌تر و دوست داشتنی شود.
در حقیقت این‌گونه فیلم‌ها و سریال‌ها ویژگی‌های تاریک جهان اطراف ما را به واسطه‌ی حضور یک شخصیت قهرمان مانند جذاب‌تر می‌کنند. شخصیتی که می‌تواند پای به میدان بگذارد، همه سرنخ‌ها را در نظر بگیرید و بعد هم در آخر انسان‌های شرور را برای همیشه به زندان بیندازد. چنین رمز و رازهایی همواره برای مردم جذاب و دیدنی بوده اما هم اکنون که دنیا بسیار پیچیده‌تر از قبل شده شمار طرفداران چنین فیلم‌ها و سریال‌هایی روز به روز در حال افزایش است.
گروه بازیگران
نکته‌ی قابل توجهی که در رابطه با این‌گونه فیلم‌ها و سریال‌ها وجود دارد این است که همواره بازیگران بزرگی در آن‌ها حضور دارند. حضور شخصیت‌های منحصربه‌فرد در یک معمای قتل، یکی از مهم‌ترین آیتم‌هایی است که باعث می‌شود مخاطبان به سمت این‌گونه فیلم‌ها کشیده شوند، زیرا این فرصت را خواهند داشت تا ببینند چه کسی قاتل است و معمای قتل چگونه حل می‌شود. در واقع این فیلم‌ها از «چاقو کشی» گرفته تا «سر نخ» همه و همه از چنین خط مشی‌ای پیروی می‌کنند.
در طول سالیان متمادی وجه اشتراک تمامی فیلم‌ها و سریال‌هایی که در رابطه با معماهای قتل ساخته شده‌اند این است که بازیگران برجسته‌ای در آن‌ها حضور داشته‌اند. در حقیقت گرد آمدن تعداد زیادی از چهره‌های شناخته شده در یک فیلم همان چیزی است که باعث می‌شود این‌گونه فیلم‌ها به نظرمان جذاب بیایند و از تماشای داستانشان سیر نشویم.
این‌طور به نظر می‌رسد که در پنج سال گذشته، استودیوهای فیلم‌سازی به جای گنجاندن یک بازیگر معروف در فیلم‌های خود به تاکتیک استفاده از چندین بازیگر برجسته روی آورده‌اند. گرچه این تاکتیک ممکن است در داستان فیلم تاثیری نداشته باشد اما پخش پوستری که بر روی آن تعداد زیادی از چهره‌های شناخته شده به چشم می‌خورند قطعا باعث خواهد شد تا مخاطبان بیشتری به سمت فیلم مورد نظر کشیده شوند. در این خصوص فیلم‌هایی مانند «قطار سریع السیر» و «انتقام جویان» در به کارگیری چنین رویکردی موفق‌تر بوده‌اند، هر چند فیلم‌های معمایی هم از قافله جا نمانده‌اند و همین مسیر را در پیش گرفته‌اند.
با همه این‌ها اگر بخواهیم صادق باشیم باید بگوییم که این تاکتیک در ابتدا در فیلم‌های معمایی به کار گرفته شد. این فیلم‌ها همیشه شخصیت‌های بی‌شماری را در خود جای داده‌اند و همواره از بازیگران معروف هر دوره‌ای برای ایفای نقش شخصیت‌های برجسته کمک گرفته‌اند. بنابراین در حال حاضر به جرات می‌توان گفت که فیلم‌های معمایی بهترین منبعی هستند که هالیوود می‌تواند برای سال‌های آتی بر روی آن سرمایه گذاری کند.
نقش نوستالژی
یکی دیگر از مواردی که باعث شده معماهای قتل به چنین محبوبیتی برسند ویژگی نوستالژیک آن‌هاست. مردم خاطرات خوشی از تماشای فیلم‌های معمایی کلاسیک دارند و حتی بعضی از این فیلم‌ها برای مخاطبان یادآور روزهای تلخ و شیرین زندگی‌شان هستند. بنابراین مخاطبان با تماشای مجدد چنین فیلم‌هایی می‌خواهند دوباره همان حس و حال نوستالژیک را در خود زنده کنند. حتی با وجود اینکه مفهوم اساسی این زیر ژانر پرداختن به قتل‌های وحشتناک است، اما مردم هر روز بیشتر از دیروز به تماشای چنین فیلم‌هایی وابسته می‌شوند. به همین خاطر است که فیلم‌های معمایی جدیدی مانند «گلس آنین» باز هم همانند گذشته می‌توانند توجه مردم را به سمت خود جلب کنند.
البته، نمی‌توان گفت که وابستگی مردم به چنین فیلم‌هایی فقط و فقط به خاطر حس نوستالژیکی است که در درونشان به وجود می‌آید زیرا همان‌طور که در بالا هم ذکر شد دلایل زیادی برای محبوبیت آن‌ها وجود دارد. بنابراین با توجه به آنچه که در بالا مشاهده کردید مخاطبان حالا حالاها نمی‌توانند دست از سر فیلم‌ها و سریال‌هایی با مضمون معمایی بردارند زیرا با تماشای این فیلم‌ها حس و حال خوبی در آن‌ها به وجود می‌آید.
منبع: collider
دیدگاهتان را بنویسید