در آستانه ضدحمله مورد انتظار نیروهای اوکراینی در بهار که اکنون بسیار قریب الوقوع به نظر می رسد، روسیه قصد دارد موشک های ضد تانک کورنت (Kornet) در اختیار نیروهایش قرار دهد که علیه تانک ها و خودروهای زرهی ساخت غربی که در اختیار اوکراین قرار گرفته اند استفاده نمایند. موشک کورنت که اکنون سه دهه از عمر آن می گذرد، موشک بدی نیست اما موشک خیلی خوب و بی نقصی هم نیست. استفاده موثر از این موشک به خدمه تانک و نیروهای پیاده ی به خوبی آموزش دیده نیاز دارد که بتوانند از اثرات آن در میدان نبرد استفاده کنند.
تهدید تانک های غربی
شبکه دولتی روسی آر تی مدعی شده است که این کشور در حال تشکیل تیم های ضد تانک برای مقابله با موج تانک های ناتو است که به ارتش اوکراین اهدا شده است. بر اساس گزارش هانیروهای زمینی روسیه در حال افزایش آموزش ها برای نیروهای موشک انداز هستند، با دستورالعمل هایی که توسط نیروهای خبره و کهنه کار فراهم شده است، کسانی که در بیش از یک سال گذشته از موشک برای نابودی تانک ها و خودروهای زرهی اوکراینی استفاده کرده اند. این آموزش ها در یک پایگاه نظامی در نزدیکی نیژنی نوووگرود در مرکز روسیه در حال انجام است.
به گفته فرمانده این پایگاه، تمرکز اصلی این آموزش ها روی تانک آلمانی Leopard، تانک فرانسوی LeClerc، تانک بریتانیایی Challenger II و تانک آمریکایی M1 Abrams است: «ما تمام نقاط قوت و ضعف آن ها را می دانیم و پرسنل را برای مبارزه با آن ها آموزش می دهیم». تمام طرف های درگیر در این جنگ انتظار ضدحمله بهاری اوکراین را می کشند، در شرایطی که هوا گرم تر شده و زمین از گل و لای به خاکی سخت تبدیل می شود. نیروهای اوکراینی روی بیش از ۱۰۰ تانک Leopard 2 و Challenger 2 فرستاده شده توسط اعضای ناتو و همچنین نفربرهای زرهی آمریکایی Stryker و دیگر خودروهای زرهی اهدا شده آموزش دیده اند.
خودروهای زرهی اهدایی ناتو، که بسیار بهتر از همتایان اوکراینی هستند، انتظار می رود که در این ضدحمله مورد انتظار پیشگام باشند. وظیفه نابود کردن تانک های اوکراینی روی دوش نیروهای پیاده نظام روسی خواهد بود. بر اساس مطالب وبلاگ Oryx که به دقت و با جزییات خودروهای زرهی نابود شده در جنگ روسیه و اوکراین را مانیتور می کند، روسیه تاکنون و در ۱۳ ماه جنگ بیش از ۲,۰۰۰ تانک خود را از دست داده است. این تلفات شامل ۱۸ فروند از جدیدترین تانک های این کشور، تانک T-90M، نیز می شود. همچنین این کشور ده ها خودرو ضد تانک و نزدیک به ۶۰ هلیکوپتر تهاچمی خود را نیز از دست داده است. نیروهای ضد تانک متحرک روسیه نیز ضربات سهمگینی متحمل شده اند.
کورنت وارد می شود
بدین ترتیب نیروهای پیاده نظام باید وظیفه مقابله با تانک های غربی را بر عهده بگیرند. اصلی ترین موشک ضد تانک نیروهای پیاده نظام روسی، موشک ۹M133 Kornet است که در میان کشورهای عضو ناتو با نام AT-14 Spriggan شناخته می شود. Kornet یک موشک ضد تانک قابل حمل توسط یک سرباز است. سیستم کورنت شامل موشک، واحد پرتاب، واحد دوربین و پایه سه شاخه است که وزن آن به حدود ۴۰ کیلوگرم می رسد. بدین ترتیب این سیستم ضد تانک آنقدر سنگین هست که تیم پرتاب آن متشکل از دو نفر باشد. خود موشک ۱۱۷.۵ سانتیمتر طول داشته و عرض آن ۱۵ سانتیمتر است.
Kornet از یک سیستم هدف یابی لیزری نیمه فعال استفاده می کند. در میدان نبرد، توپچی از طریق چشمی های روی این سیستم موشکی، تانک دشمن را شناسایی و هدف گذاری کرده و سپس شلیک می کند. سیستم کورنت تانک دشمن را با یک موج لیزری هدف گذاری می کند و موشک ضد تانک بر اساس آن هدف گذاری لیزری به تانک برخورد می کند؛ توپچی تنها لازم است تا چشمی موشک را روی هدف نگه دارد تا موشک با آن برخورد کند. کورنت از سیگنال های رادیویی برای تصحیح مسیر یا هدفگیری مادون قرمز استفاده نمی کند و به همین خاطر امکان اختلال یا جمینگ در آن وجود ندارد. این موشک هر ثانیه ۲۵۰ متر طی کرده و حدود ۲۲ ثانیه طول می کشد تا به حداکثر برد خود که ۵,۵۰۰ متر است برسد.
این موشک روسی نه به یک بلکه به دو کلاهک مجهز شده است. این سیستم که با نام کلاهک انفجاری دوگانه شناخته می شود، از کلاهک اول برای نابود کردن زره واکنشی انفجاری محافظ تانک و از دومی برای نابود کردن خود زره تانک استفاده می کند. منابع روسی گفته اند که کورنت می تواند در زره واکنشی نفوذ کرده و سپس از زره فولادی همگن گرد ۱,۰۰۰ تا ۱,۲۰۰ میلیمتری عبور کند، استانداردی که برای حفاظت تانک ها تعیین شده است. اگر هیچ زره واکنشی وجود نداشته باشد، این عدد به ۱,۲۰۰ تا ۱,۴۰۰ میلیمتر زره می رسد. Kornet در میدان نبرد بسیار موثر است. این موشک ضد تانک بارها تانک های مدرن را نابود کرده است، از جمله در جریان حمله ایالات متحده به عراق در سال ۲۰۰۳، نبرد بین اسراییل و حزب الله در سال ۲۰۰۶ و از بین رفتن یک تانک ترکیه ای Leopard 2 در سال ۲۰۱۷ توسط نیروهای داعش در سوریه.
اینکه این موشک در مقابل نمونه های جدید تانک Leopard 2؛ از جمله نسخه جدید Leopard 2A6 با زره جلویی تقویت شده، موثر باشد هنوز مشخص نیست. اما کورنت بی نقص نیست. سایز و وزن این سیستم موشکی ضد تانک باعث شده که در میدان نبرد کارآیی کمتری داشته باشد و به همین خاطر سربازان روسی نمی توانند در میدان نبرد و از پشت پوشش خود براحتی هدف گیری و شلیک کنند، همان کاری که موشک ضد تانک جاولین آمریکایی می تواند به راحتی و بدون به خاطر انداختن جان خدمه می تواند انجام دهد. همچنین عدم امکان اختلال در این سیستم روسی باعث شده که خدمه اصلی مجبور باشد چشمی ها را در طول پرواز موشک به سمت هدف روی آن قفل نگه دارد. سیستم موشکی جاولین آمریکایی، اما، خود هدایت است و خدمه آن می تواند بعد از شلیک موشک، خود را مخفی کند.
روش های نابود کردن سیستم موشک ضد تانک کورنت
خدمه تانک های غربی سال هاست که در زمینه مقابله با موشک های ضد تانک آموزش می بینند و بسیاری از این آموزش ها در مورد کورنت نیز صدق می کنند. یک روش قدیمی موسوم به «دیده بانی موشک ضد تانک» (Sagger Watch) به احتمال فراوان بار دیگر به کار گرفته خواهد شد، روشی که به خدمه تانک آموزش می دهد تا دنبال نشانه های متعدد پرتاب موشک باشند. این روش در ابتدا توسط خدمه تانک های اسراییلی در دهه ۱۹۷۰ برای شناسایی شلیک موشک های مالیوتکا (Malyutka که نمونه اولیه موشک های کورنت امروزی بودند) توسط خدمه تانک های مصری و سوری به کار گرفته شد.
موشک سیستم کورنت نسبتاً کوچک است اما موتور راکتی آن خطی از یک دود قهوه ای بسیار مشخص تولید می کند. این موضوع می تواند به خدمه تانک های اوکراینی کمک کند که به سرعت موشک نزدیک شونده را شناسایی کرده و برای عکس العمل نشان دادن دست به کار شوند. طی کردن ۲,۷۵۰ متر برای موشک کورنت ۱۱ ثانیه زمان می برد. این ۱۱ ثانیه ای است که در آن توپچی باید چشمی را روی تانک دشمن نگه دارد.
همچنین در این ۱۱ ثانیه است که خدمه تانک دشمن می توانند متوجه دود پشت موشک شوند و خط سر موشک مستقیماً به لانچر موشک ختم می شود. خدمه ای که به سرعت واکنش نشان دهد می تواند موجی از گلوله های مسلسل یا یک گلوله تانک را به سمت نقطه شروع دود شلیک کند. در صورتی که خدمه سیستم موشک ضد تانک روسی مستقیماً نیز هدف قرار نگیرند، خشونتی که ایجاد می شود باعث می شود که خدمه اصلی موشک کورنت هدفگیری خود را از دست دهد و موشک را از مسیر برخورد به هدف منحرف نماید.
اما خدمه تانک تنها کسانی نیستند که می توانند علیه نیروهای ضد تانک دشمن وارد عمل شوند. سیستم توپخانه می تواند لوکیشن هایی که تیم های موشکی ممکن است در مواقع پیشروی در اختیار بگیرند را بمباران نمایند و نیروهای پیاده نیز که جلوتر از تانک ها حرکت می کنند می توانند مسیر را از قبل ایمن کنند. پهپادها، به ویژه آن هایی که سیستم دید در شب گرمایی-تصویری دارند نیز می توانند حتی تیم های موشکی ضد تانک را که به خوبی پنهان شده اند از طریق ردپای گرمایی شان شناسایی کنند. در نهایت، تمام نیروهای یک ارتش رزمی می توانند برای ایجاد سپری برای تانک ها و تداوم پیشروی آن ها کمک کنند.
نتیجه گیری
برای متوقف کردن پیشروی نیروهای اوکراینی، روس ها به چیزهایی بیش از موشک های ضد تانک نیاز دارند و ارتش روسیه در زمینه تانک چیز زیادی برایش باقی نمانده است. تا زمانی که تانک های غربی بتوانند دشمن را در برابر چشمان خود نگه دارند، به نحوی که تنها کمان جلوی تانک در تیررس نیروهای ضد تانک روسیه باشد، درست همانجایی که تانک های غربی بیشترین و قدرتمندترین زره را دارند، این نیروها شانس زیادی برای ناکام گذاشتن موشک های ضد تانکی مانند کورنت خواهند داشت. کورنت یک موشک ضد تانک قدرتمند است اما اوکراینی ها نیز ثابت کرده اند که جنگجویان باهوشی بوده و توانایی استفاده کردن از نقاط ضعف و محدودیت های سیستم های جنگی روسی را دارند.
<!–
–>
دیدگاهتان را بنویسید