با کلی زحمت و سگ دو زدن، ذره ذره پول جمع می‌کنید تا بالاخره روز موعود خرید سیستم فرا می‌رسد. با تمام ذوق و علاقه ای که در دل، برای AMD دارید، به بازار مراجعه می‌کنید و جدیدترین پلتفرم AMD یعنی یک مادربرد AM5 به همراه پردازنده Ryzen 7000 و یک جفت رم DDR5 را تهیه می‌کنید به این امید که، آخرین فن آوری روز دنیا را که توسط AMD ارائه شده است، تجربه کنید.
معمولا روال کار بدین صورت است که پس از اسمبل سیستم – توسط خودتان و یا توسط فروشنده – سیستم بوت میشود و شما شروع به نصب ویندوز می‌کنید. پس از نصب ویندوز و درایور‌ها، سیستم آماده است تا هر پردازشی که شما بخواهید انجام دهد.
اما، متاسفانه این سناریو زیبا، برای همه ی خریداران پلتفرم AM5 اتفاق نمی‌افتد. برای بعضی‌ها، پلتفرم AM5 به این راحتی راه اندازی نمی‌شود!
امروز در این مقاله با ما همراه باشید تا به مواردی که ممکن است، بی توجهی به آنها باعث بوجود آمدن کد خطای Error 15 و Error C5 بر روی مادربرد شود، آشنا کنیم و راهکارهایی برای رفع آنها پیشنهاد کنیم.
در طول سالیانی که خودم سیستم AMD داشتم تا به امروز که پلتفرم AMD دوستان را می‌بینیم، همیشه خدا AMD با RAM مشکل داشته است. در نسل جدید نیز، پاشنه آشیل AMD با رم DDR5 وجود دارد و گاهی رفع شدنی و گاهی رفع نشدنی است.
اگر شما رایزن ۷۰۰۰ و مادربرد AM5 تهیه کرده باشید و تا به حال به هیچ مشکلی – از بابت ناسازگاری با رمهای DDR5 برخورد نکرده باشید – باید به شما تبریک بگویم. شما جزو ۱۰% انسان‌های خوش شانس و خوش اقبال روی سیاره زمین هستید.
رمهای DDR5 یک پدیده جدید هستند و ناسازگاری مادربرد و پردازنده با آنها، امر عجیبی نیست. خیلی از مشکلات و ناسازگاری‌های رمهای DDR5 با مادربرد‌های AM5 تاکنون رفع شده اند. اما چگونه؟ با آپدیت بایوس!
حال سوال مطرح میشود، وقتی مادربرد جدیدی که خریدیم با رمهای ما اصلا بوت نمی‌شود، چگونه بایوس آن را آپدیت کنیم؟
این جاست که باید گفت: لطفا – حتما – مادربردی بخرید که بتوان بایوس آن را به صورت خاموش، آپدیت کرد. مادربرد‌های میان رده و بالا رده شرکت‌های گیگابایت، ایسوس و MSI، هر سه اغلب با قابلیت آپدیت بایوس به صورت سیستم خاموش بدون نیاز به رم و پردازنده را دارند.
این مادربرد‌ها یک دکمه به نام‌های گوناگون در پشت پنل خود دارند که با استفاده از آن و یک حافظه فلش مموری میتوان جدید ترین بایوس مادربرد را از اینترنت دانلود کرد و بدون پردازنده و رم، بایوس مادربرد را آپدیت کرد.
گیگابایت این فن آوری را Q-Flash Plus، ام اس آی Flash BIOS Button، و ایسوس آن را USB BIOS Flashback نام نهاده اند. پس قبل از خرید در مشخصات مادربرد کند و کاو کنید و حتما پنل پشت آن را چک کنید که دکمه مربوطه و قابلیت این کار را داشته باشد تا در صورت نیاز، حتما امکان آپدیت کردن بایوس را بدون نیاز به رم داشته باشید.
خاطرتان باشد، سر چیپست X400 شرکت AMD، ملت به خاطر ناسازگاری بعضی از رمها، دربه در دنبال رمهای DDR4 با چیپ سامسونگ B-Die بودند تا از ناسازگاری احتمالی پلتفرم AM4 با رمهای SK Hynix فرار کنند.
حالا با پلتفرم AM5 برعکس آن دوران است. برای پلتفرم AM5 باید از رمهای چیپ سامسونگ حتی الامکان دوری کنید و در به در دنبال رمهای DDR5 با چیپ SK Hynix باشید، تا احتمال ناسازگاری رمهای شما با رایزن ۷۰۰۰ به حداقل خود برسد.
برای چک کردن این موضوع، به بررسی چیپ رمی که میخواهید تهیه کنید مراجعه کنید. نام سازنده چیپ در تب SPD نرم افزار CPUz نوشته می شود. باشد که در این راه دشوار سرچ گوگل یاور شما باشد.
اگر بررسی از رم مورد نظر شما در اینترنت موجود نبود، فرکانس و تایمینگ آن را سرچ کنید احتمالا کیت‌های دیگر با فرکانس و تایمینگ مشابه رم مورد نظر شما، چیپ یکسان دارند.
راه دیگری که میتوان شانس ناسازگاری رم DDR5 با رایزن ۷۰۰۰ را به حداقل رساند، بررسی لیست رمهای تست شده بر روی مادربرد مورد نظر شماست. این لیست Memory QVL را میتوان در صفحه مشخصات مادربرد پیدا کرد و از روی آن، رم مشابهی که در بازار ایران موجود باشه را پیدا کرد و آن را تهیه کرد!
برخی از شرکت‌ها مانند G.SKILL و Corsair، رمهای خود را بر روی مادربرد‌های مختلف تست می‌کنند و لیست QVL از مادربرد‌های سازگار و تست شده را در وبسایت خود در صفحه محصول قرار می‌دهند. اگر رم مورد نظر شما از میان این دو برند معتبر است، ممکن است مادربرد مورد نظر خود را در لیست QVL این برندها پیدا کنید و با خیال راحت رم و مادربرد خود را با کمترین میزان احتمال ناسازگاری، تهیه کنید!
بله، گران است، ولی شدیدا توصیه میکنیم برای سلامتی روح و روان خودتان، حتما مادربردی تهیه کنید که دیباگر داشته باشد، وگرنه وقتی سیستم گیر می‌کند و بوت نمی‌شود و یا به هر دلیلی با رایزن ۷۰۰۰ به مشکل برخورد می‌کنید، دقیقا متوجه نمی‌شوید لقمه کجای گلوی سیستم گیر کرده است و شانس عیب یابی دقیق را از خود دریغ می‌کنید.
این توصیه احمقانه ترین چیزی است که میتوان در دنیای فن آوری تصور کرد اما اگر خودم تجربه اش نکرده بودم، باور نمی‌کردم. هنگامی که پردازنده رایزن ۷۰۰۰ را درون سوکت LGA قرار می‌دهید، به اندازه یک میلیمتر جای بازی دارد که به سمت چپ و یا راست سوکت متمایل شود.
اگر به سمت راست متمایل باشد، شانس برخورد با خطای رم بیشتر است. بنابراین موقع نصب، حتما پردازنده رایزن ۷۰۰۰ را به منتها علیه سمت چپ سوکت ببرید و سپس اهرم بستن سوکت را بر روی آن ببندید.
بدین ترتیب شانس بروز خطای رم، کاهش می‌یابد.
اگر همه ی کارهای فوق را انجام دادید، اما همچنان به کد خطای ۱۵ برخورد کردید، نترسید، مهندسین زبده AMD طوری پلتفرم AM5 را طراحی کرده اند که برای راه اندازی رم DDR5 ممکن است مادربرد چند لحظه بر روی خطای ۱۵ متوقف شود.
مدت زمان توقف مادربرد بر روی خطای ۱۵، که یک نوع مشکل RAM است، ممکن است بین ۲۰ ثانیه تا ۳ دقیقه طول بکشد تا بلاخره مادربرد بتواند مرحله Training رم DDR5 را به پایان برساند و سیستم را راه اندازی کند و به مرحله بعد برود.
پس نترسید، دیدن کد ۱۵ و توقف چند لحظه ای مادربرد بر روی آن می‌تواند طبیعی باشد!
اما اگر بیش از این زمان سیستم بر روی این کد منتظر ماند، دیگر چاره ای نیست، Clear CMOS کنید، سیستم را ریستارت کنید، برق سیستم را از پاور قطع و وصل کنید، با یک رم تست کنید، جای اسلات رمها را عوض کنید و یا مجدد آخرین بایوس را نصب کنید!
این کد نیز خطای رم سیستم است، و ممکن است پس از دیدن کد خطای ۱۵ با ریستارت سیستم کد خطای C5 ظاهر شود، و یا اینکه پس از چند بار ریستارت اتوماتیک، کد خطا از ۱۵ به C5 تغییر یابد.
از C5 نترسید چرا که ممکن است ناپدید شود! پس با دیدن آن همچنان با زدن Clear CMOS، و آپدیت مجدد بایوس و ریست سیستم از طریق خاموش و روشن کردن برق پاور، با کامپیوتر کشتی بگیرید تا شاید فرشته‌های آسمان شمارا یاری کنند و سیستم AM5 بالاخره از این مرحله عبور کرده و بوت شود!
به جای استفاده از ۲ ماژول رم از یک ماژول استفاده کنید. آن را در اسلاتهای مختلف مادربرد قرار دهید، شاید شانس شما زد و فقط با یک ماژول رم سیستم از خطای C5 عبور کرد و بوت شد!
گاهی شانس با شما یار نیست، و هر کاری می‌کنید از شر خطای رم خلاص نمی‌شوید و سیستم بوت نمی‌شود. در چنین شرایطی از یکی از دوستان خود، رم DDR5 قرض بگیرید و با آن مادربرد را تست کنید، اگر بوت شد، که رم DDR5 خود را بفروشید و مدل مشابه رم DDR5 دوست خود را بخرید.
اگر مدل مشابه رم دوست شما در بازار نبود، رم دوست خود را بخرید و وی را به خرید رم DDR5 دیگری ترغیب کنید.
اگر دوستی ندارید که سیستم DDR5 داشته باشد، قبل از خریدن پلتفرم AM5 چنین شخصی را پیدا کنید و با وی طرح دوستی بریزید.
اگر به هر دلیلی خسته شدید، و مشکل باقی ماند، می‌توانید به شرکت گارانتی مراجعه کنید، شاید مادربرد و یا پردازنده مشکل داشته باشند. و یا اینکه اگر حوصله سرو کله زدن و تحمل شکنجه انجام و بررسی اینجور مراحل سخت و مواردی که در بالا ذکر کرده ایم را – ندارید – می‌توانید سیستم اینتل تهیه کنید.
دیدگاهتان را بنویسید