یکی از ساده‌ترین و لذت‌بخش‌ترین راه‌های سفر فضایی بدون ترک زمین، خرید دوربین دوچشمی و پایش کیهان از روی صندلی راحتی در یک شب زیر آسمان صاف و تاریک است. اما برای داشتن بهترین تجربه، خوب است دوربین‌های دوچشمی را انتخاب کنید که برای کار نجومی و رصد آسمان طراحی شده‌اند.
در این نوشتار با نگاهی به توصیه‌های اسپیس، همه‌ی چیزهایی را که در مورد نحوه‌ی انتخاب دوربین دوچشمی برای رصد آسمان باید بدانید جمع‌آوری کرده‌ایم. اگر قصد استفاده‌ی گسترده‌تری از این ابزار اپتیکی دارید، می‌توانید ۸ نکته‌ی کلیدی برای خرید دوربین دوچشمی را مرور کنید و سپس هنگامی که برای خرید یک دوچشمی آماده شدید، به مجموعه‌ی ما از کاربردی‌ترین دوربین‌های دوچشمی، نگاهی بیندازید.
دیدن با مغز
چشم انسان به‌طرز شگفت‌انگیزی برای درک نور و رنگ و واکنش به روشنایی و تاریکی سازگار است اما این مغز است که تصویر متحرک و سه‌بعدی شما از جهان را می‌سازد و تفاوت در داده‌های بین چشم چپ و راست شما توسط ذهن، به‌عنوان اطلاعات سنجش عمق پردازش می‌شوند.
حتی اگر فواصل بسیار زیاد در کیهان، درک عمق را به چالش بکشد، با آگاهی قبلی از اهداف رصدی، می‌توانید تا حدی جهان را به‌صورت سه‌بعدی ببینید و دوربین دوچشمی این تمرین ذهنی را سریع‌تر و آسان‌تر می‌کند.
دوربین‌های دوچشمی افزونه‌ای برای کره‌ی چشم هستند که با دور نگه داشتن چشم‌ها از اطلاعات پرت‌کننده‌ی حواس، تمام مدارهای بینایی مغز را بر لذت بردن از شگفتی‌های فضا متمرکز می‌کنند.
بسته به نوع دوچشمی، می‌توانید ۲۵ یا حتی ۵۰ برابر ستاره‌های بیشتری نسبت به چشم غیرمسلح، ببینید و این تنها به دلیل بزرگنمایی نیست، بلکه به دلیل پدیده‌ی «باریکی ادراکی» (Perceptual Narrowing) و تمرکز تمرکز روی آسمان است.
دوربین دوچشمی در مقایسه با تلسکوپ
تلسکوپ‌ها بزرگ هستند و برای پایداری باید روی سه پایه‌ها یا جعبه‌های مخصوص قرار بگیرند. هنگام استفاده از تلسکوپ باید با بازوی کشیده عدسی شیئی را تنظیم کنید اما دوربین‌های دوچشمی می‌توانند محکم در حدقه‌ی چشم جای بگیرند تا باز هم پایداری بیشتری داشته باشند. اینجاست که دوربین‌های دوچشمی حتی نسبت به بهترین تلسکوپ‌های موجود برتری دارند.
تلسکوپ‌ها اجرام را بزرگ‌تر نشان می‌دهند اما کار اصلی آن‌ها جمع‌آوری نور است. با بزرگنمایی بیشتر، یک جرم کم‌نورتر به‌نظر می‌رسد. این موضوع به‌ویژه هنگام رصد اهداف اعماق آسمان مانند دنباله‌دارها، کهکشان‌ها و خوشه‌های ستاره‌ای باز، مشکل‌ساز است.
بیشتر تلسکوپ‌ها از یک چشمی استفاده می‌کنند اما دوربین دوچشمی واقعا «دو چشم» برایتان فراهم می‌کند و دو برابر فرصت دارید تا مغز خود را به نور ستاره عادت دهید. به یاد داشته باشید، دیدن در ذهن شما اتفاق می‌افتد و برای لذت‌بخش‌ترین تجربه، باید حواستان را روی هدف متمرکز کنید.
تلسکوپ‌ها فقط منطقه‌ی کوچکی از آسمان را نشان می‌دهند اما دوربین‌های دوچشمی با میدان دید وسیع‌تر، به اسکن آسان آسمان برای یافتن اهداف گوناگون کمک می‌کنند و درک بهتری از شیوه‌ی ارتباط اجرام کیهانی با یکدیگر، از جمله صورت‌های فلکی فراهم می‌کنند.
بسیاری از تلسکوپ‌ها آسمان را معکوس یا آینه‌وار نشان می‌دهند، اما دوربین دوچشمی دنیا را از منظر واقعی به نمایش می‌گذارد. تلسکوپ‌ها همچنین با توجه به فناوری ساخت و میزان مواد استفاده شده، گران‌قیمت هستند اما دوربین‌های دوچشمی را می‌توان با قیمت‌های مناسبی تهیه کرد.
دوربین دوچشمی مناسب
اکنون به این فکر کنید که هنگام انتخاب بهترین دوربین دوچشمی برای رصد آسمان شب باید به دنبال چه چیزی باشید. در اینجا چند نکته‌ی اساسی را بیان می‌کنیم.
بررسی مشخصات
درک چند عدد به شما کمک می‌کند بهتر تصمیم بگیرید که کدام دوربین دوچشمی برای اهداف خاص شما مناسب‌ترین گزینه است. این اعداد به ترتیب اهمیت به‌صورت زیر هستند.
میدان دید
در مشخصات دوربین دوچشمی یک یا دو راه برای شناخت میدان دید وجود دارد. ممکن است چیزی شبیه این در مشخصات نوشته شده باشد: ۲۹۸ فوت (۹۰ متر) در ۱۰۰۰ یارد یا ۵.۷ درجه؛ این اعداد برابرند. اگر فقط عرض میدان بر حسب درجه به شما داده شود، به سادگی می‌توانید به ازای هر ۱ درجه ۵۲ فوت را محاسبه کنید.
برای مقایسه، مشت گره کرده‌ی شما در حالی که بازوی خود را در حالت کشیده نگه داشته‌اید، حدود ۱۰ درجه از آسمان شب را پوشش می‌دهد و یا پهنای قرص ماه حدود ۰.۵ درجه است.
مفهوم x
روی هر جفت دوربین دوچشمی اعدادی می‌بینید که با یک x از هم جدا شده‌اند. برای نمونه ۱۲×۷۰ یا ۲۵×۱۰۰ و غیره. عدد اول میزان قدرت دوچشمی است. به این معنی که این دوربین دوچشمی چه میزان بزرگنمایی دارد؟ عدد دوم قطر لنز بزرگ جلوی ابزار رصدی را به میلی‌متر نشان می‌دهد.
توجه به سن
اندازه‌ی یک دوربین دوچشمی هم نکته‌ای است که باید به آن توجه داشت. برای نمونه از تقسیم اندازه‌ی شیئی بر توان تلسکوپ قطر هر یک از آن دایره‌های کوچکی به‌دست می‌آید که از آن‌ها نگاه می‌کنید.
به این نقاط روشن (با شکل دیسک-مانند) مردمک خروجی گفته می‌شود و نوعی دیافراگم مجازی محسوب می‌شوند. دوربین‌های دوچشمی با قدرت بالاتر، مردمک‌های خروجی کوچک‌تری تولید می‌کنند. مثلا دوربین دوچشمی ۱۲×۶۰ مردمک خروجی ۵ میلی‌متری تولید می‌کند یا دوربین دوچشمی ۶۰×۸ به شما ۷.۵ میلی‌متر مردمک خروجی می‌دهد.
مردمک خروجی تقریبا باید با مردمک چشم مطابقت داشته باشد و طبیعی است که چشم‌های انسان هم با افزایش سن تغییر می‌کنند. مثلا یک فرد میانسال که چشمانش با تاریکی سازگار شده است به قطر مردمک حدود ۵ میلی‌متر باز می‌شود اما مردمک چشم یک کودک ۱۲ ساله می‌تواند تقریبا به ۸ میلی‌متر گشودگی برسد.
دوربین‌های دوچشمی با قدرت پایین که معمولا کوچک‌ترند، اغلب قطر مردمک خروجی بزرگ‌تری تولید می‌کنند. بنابراین به‌ویژه اگر در بزرگسالی دوربین دوچشمی می‌خرید، این موضوع را در نظر بگیرید.
همچنین هنگام خرید دوچشمی‌های گران‌قیمت، شکل مردمک‌های خروجی را که در چشمی‌ها به‌صورت شناور دیده می‌شوند، بررسی کنید تا کاملا گرد باشند. با دسترسی به آسمان تاریک هم می‌توانید تغییر روشنایی ظاهری با افزایش بزرگنمایی را بررسی کنید.
اگر بتوانید دوربین دوچشمی واقعی را مستقیم در مقابل خود نگه دارید، اپتیک ضعیف می‌تواند به وضوح کناره‌های تصویر را از بین ببرد. هنگام خرید اینترنتی هم می‌توانید به برند و پیشینه‌ی فروشنده توجه داشته باشید و نقدهای یک محصول را بخوانید. برای نمونه اپتیک‌های برندهای «سلسترون»، «نشنال جئوگرافیک» و «الیمپوس» در طول سال‌ها به خوبی آزمون خود را پس داده‌اند.
قدرت کمتر اما کاربردی‌تر
پیکربندی‌های مختلفی در بازار وجود دارد و یک سایز قطعا برای همه مناسب نیست. برخی از آسمان‌نگران، بزرگنمایی بیشتر را ترجیح می‌دهند تا هزاران نقطه‌ی نوری را درون خوشه‌های ستاره‌ای متراکم و یا ساختارهای ظریف را در کهکشان‌ها تشخیص دهند. برخی دیگر تجربه‌ی «پیاده‌روی فضایی» با میدان دید وسیع و همه‌جانبه را انتخاب می‌کنند و وزن کم و قابلیت حمل را به قدرت دوربین دوچشمی ترجیح می‌دهند. برخی هم به دوربین‌های بزرگی علاقه دارند که تنها با سه‌پایه می‌توان از آن‌ها استفاده کرد.
اما در کل بهترین دوربین دوچشمی آن‌هایی هستند که می‌توانید همیشه همراه خود داشته باشید. بنابراین محصولی را بخرید که به احتمال زیاد چه در حیاط یا در سفر یا هر مکان دیگری، بیشتر از آن استفاده خواهید کرد. اگر این تنها دوچشمی شماست، پیشنهاد می‌شود که عدسی شیئی آن بزرگ‌تر از ۵۰ میلی‌متر (عدد بعد از x مانند ۷×۴۰) و بزرگنمایی آن بیشتر از ۱۰x نباشد.
دقت کنید حتی این دوربین‌های دوچشمی کوچک‌تر به شرطی که از عدسی‌های باکیفیتی استفاده کنند، واقعا کاربردی خواهند بود. مثلا با یک دوچشمی ۸×۳۵ می‌توانید در روز پرندگان را تماشا کنید و در شب بدون اذیت شدن بازوهایتان، به تماشای رقص ستاره‌ها بپردازید. اتفاقا میدان دید وسیع‌تر، معمولا یک مزیت برای تماشای آسمان محسوب می‌شود.
مثلا هنگام رصد بارش شهابی شما هرگز نمی‌دانید که تیرهای بعدی شهاب دقیقا کجا ظاهر می‌شوند و با داشتن میدان دید گسترده‌تر شهاب‌های بیشتری را خواهید دید. بنابراین پیش از انتخاب بزرگ‌ترین ابزارهای رصدی، حتما به دقت درباره‌ی ابعاد و وزن دوچشمی و اهدافی که با آن رصد خواهید کرد فکر کنید.
ضد آب بودن
قرار گرفتن در معرض باران و مناطق مرطوب امری ناگزیر هنگام فعالیت‌های رصدی است، بنابراین بسته به زمان، مکان و نحوه‌ی استفاده از دوربین دوچشمی، ضد آب بودن هم اهمیت پیدا می‌کند. بسیاری از دوربین‌های دوچشمی مدرن دارای روکش لاستیکی برای محافظت در برابر آب و ضربه هستند.
اما دوربین‌های دوچشمی ارزان‌تر ممکن است با مشکل وجود آب داخلی حتی هنگام عرضه از کارخانه همراه باشند. هوای مملو از بخار آب با محبوس شدن داخل ابزار می‌تواند باعث مه‌گرفتگی، خطای تصویری یا زنگ‌زدگی دوربین دوچشمی شما شود. بنابراین به دنبال مواردی باشید که پیش از عایق‌بندی اپتیک، گازهای اضافی آن با نیتروژن تخلیه شده باشد.
اتصال سه‌پایه
گاهی ثابت بودن دوچشمی می‌تواند بسیار کمک کند و بنابراین باید قابلیت قرارگیری روی پایه داشته باشد. برای این کار، مطمئن شوید که دوربین دوچشمی شما یک تکیه‌گاه برای اتصال پایه دارد.
مشکل سه‌پایه‌های عادی این است که بیشتر آن‌ها امکان خم کردن مناسب برای پوشش تمام آسمان را ندارند اما بازوهای ویژه‌ای برای دوربین‌های دوچشمی وجود دارد که می‌توانند این نقص را برطرف کنند.
اهمیت منشورهای Porro
در بازار امروز، سریع‌ترین راه برای شناسایی دوربین‌های دوچشمی که می‌توانند برای کاوش کیهان مفید باشند، تأیید طرح منشوری آن‌هاست. حدود سال ۱۸۵۰ میلادی «ایگنازیو پوررو» (Ignazio Porro) متخصص اپتیک اهل ایتالیا دریافت که یک بلوک شیشه‌ای مثلثی با گوشه ۹۰ درجه، مسیر نور را دوبار منحرف می‌کند و باعث می‌شود تصویر نهایی با زاویه‌ی یکسانی نسبت به واقعیت، ظاهر شود.
هنگامی که دو منشور هندسی معمولی Porro در زوایای عمود به هم چسبانده می‌شوند، در یک فضای فشرده، تصویر را «اصلاح» می‌کنند. با استفاده از این تنظیم، اشیاء به‌درستی در تصویر ظاهر می‌شوند و «آنچه می‌بینید، همان چیزی است که واقعا وجود دارد.»
منشورهای Porro تقریبا همیشه بیرون بخش چشمی قرار می‌گیرند. یعنی بازتر از لنزهایی هستند که چشم خود را روی آن قرار می‌دهید. این منشور به دوربین‌های دوچشمی ظاهر کلاسیک و خمیده می‌دهد و به‌طور طبیعی آن را برای قرارگیری در دست مناسب می‌کند.
دوربین‌های دوچشمی جمع‌وجورتر اما اغلب از «منشور سقفی» (Roof Prism) استفاده می‌کنند که سبک‌تر هستند و می‌توان آن‌ها را بسیار ارزان‌تر از منشورهای Porro ساخت.
استفاده از دوربین دوچشمی آسمان شب روی زمین
اگر علاوه بر رصد آسمان شب، قصد دارید با خرید دوربین دوچشمی از آن برای تماشای بازی‌ها، کنسرت‌ها، تماشای پرندگان، قایق‌ها یا هر فعالیت زمینی دیگری استفاده کنید، دو نکته‌ی مهم وجود دارد: فوکوس نزدیک و وزن کم.
فوکوس نزدیک
هرچقدر دوربین‌های دوچشمی برای نجوم تخصصی‌تر می‌شوند معمولا نقطه فوکوس عمیق‌تری هم خواهند داشت چون برای نگاه به اجرامی که میلیاردها کیلومتر دورتر و اساسا در بی‌نهایت هستند، طراحی شده‌اند. اما پرندگان و جانوران و دیگر موارد روی زمین بسیار نزدیک‌ترند. بنابراین برای مقابله با این استفاده‌ی دوگانه، مطمئن شوید که دوربین دوچشمی جدید شما می‌تواند در فاصله‌ی نسبتا نزدیک هم فوکوس کند.
وزن کم
پیش از خرید مطمئن شوید که دوربین دوچشمی برای در دست گرفتن، خیلی سنگین نباشد، چون بسته به سرعت حرکت هدف، شاید نیاز باشد تا ساعت‌ها آن را نگه دارید.
مرکز جرم باید در قسمت منشورها باشد و به راحتی بالای کف دست قرار بگیرد. عدسی‌های شیئی بیش از حد بزرگ در جلو، با ایجاد اهرم باعث فشار به مچ دست می‌شوند. خستگی عضلانی هم باعث کژفهمی تصاویر می‌شود و این اهمیت انتخاب یک دوربین دوچشمی سبک‌تر را زیاد می‌کند.
برخی دوربین‌های دوچشمی مناسب برای فعالیت نجومی
دوربین دوچشمی سلسترون مدل ۲۰×۵۰ upclose G2
نمی‌توان از ابزارهای رصدی نجومی سخن گفت و برند «سلسترون» (Celestron) را نادیده گرفت. این برند طیف متنوعی از دوربین‌های دوچشمی از نمونه‌های مقرون‌به‌صرفه تا پرچم‌دارهای گران‌قیمت را شامل می‌شود.
دوربین ۲۰×۵۰ این شرکت در حقیقت یک دوربین دوچشمی عالی برای تماشای پدیده‌های زمینی از کنسرت تا پرندگان محسوب می‌شود اما همچنین گزینه‌ای مطلوب برای آغاز کنکاش در دل آسمان شب است.
این دوربین از شیشه‌ی BaK-7 برای منشور Porro خود استفاده می‌کند که با چند لایه اندود شدن، توانایی انتقال نور را بهبود می‌دهد و در نتیجه تصاویر روشن‌تر و واضح‌تر با کنتراست بالا و بزرگنمایی ۲۰ برابر در اختیار شما قرار می‌دهد.
بدنه‌ی آلومینیومی مستحکم و ضد آب بودن هم آن را به گزینه‌ای عالی برای سال‌ها استفاده تبدیل می‌کند. از دیگر نکات مثبت این دوچشمی، بدنه‌ی ارگونومیک آن است که با روکش لاستیکی و فرورفتگی‌های متناسب با انگشتان، به راحتی کار و نلغزیدن در دست کمک می‌کند.
این دوربین همچنین دارای شیار مخصوصی برای اتصال به سه پایه هم درنظر گرفته شده است که برای رصد طولانی‌تر به یک هدف، بسیار کاربردی خواهد بود.
دوربین دوچشمی برسر مدل Nautic 7×۵۰
این دوربین دوچشمی برند Bresser هم از منشور Porro بهره می‌برد و با توجه به کیفیت شیشه‌ها، دیدی شفاف را در اختیار کاربر می‌گذارد. دوربین Nautic همان‌طور که نام آن هم نشان می‌دهد، به‌ویژه برای کاربردهای دریایی و محیط‌های مرطوب طراحی شده است.
به همین دلیل هم دارای بدنه‌ای مقاوم و کاملا ضد آب است که امکان استفاده در هر شرایط سختی را فراهم می‌کند. علاوه بر این وجود یک قطب‌نما با نور داخلی هم به جهت‌یابی کمک خواهد کرد.
چشمی‌های این دوچشمی کاملا قابل تنظیم است و با توجه به میدان دید گسترده که ۱۳۶ متر در ۱۰۰۰ متری است، به خوبی می‌توان از آن برای آغاز رصد آسمان شب و شناسایی دقیق‌تر صورت‌های فلکی استفاده کرد.
دوربین دوچشمی بینوکولارز مدل ۱۸۰.۱۰۰
اگر به دنبال یک دوربین دوچشمی با قیمت مناسب و کاربری مطلوب برای آسمان شب هستید و در عین حال هزینه کردن برای برندهای بیشتر شناخته شده اولویت شما محسوب نمی‌شوند، این دوچشمی Binoculars گزینه‌ی مناسبی خواهد بود.
بهره‌گیری از منشور Porro، بزرگنمایی بین ۷ تا ۱۵ برابر، لنز شیئی ۵۰ میلی‌متری و چشمی ۲۲ میلی‌متری دیدی کاملا واضح را پیش روی چشمان شما قرار می‌دهد. ضد آب بودن و بدنه‌ی مستحکم فلزی باعث می‌شود تا در شرایط مختلف امکان استفاده از این دوچشمی باشد و در عین حال زیبایی آن هم حفظ شده است.
دوربین دوچشمی نیکون مدل Binocolo HD 10×۵۰
نیکون هم در دنیای اپتیک برند صاحب‌نامی است و این موضوع درباره‌ی ابزارهای رصدی آن هم صدق می‌کند. بدنه‌ی جذاب به سبک دوربین‌های این برند، نخستین چیزی است که در مواجهه با این دوچشمی جلب توجه می‌کند.
قطر دهانه‌ی ۵۰ میلی‌متر، وزن مناسب و میدان دید ۳۷۴ فوت در ۱۰۰۰ یارد از جمله ویژگی‌های این دوچشمی محسوب می‌شود. بدین ترتیب با کیفیت اپتیک بالا و قطر دهانه‌ی مناسب، ابزاری همیشگی و مناسب برای آغاز رصد شگفتی‌های آسمان شب خواهد بود.
دوربین دو چشمی سلسترون مدل SkyMaster 15X70
در نهایت دوربین سری تخصصی اسکای‌مستر سلسترون می‌تواند گزینه‌ای کاملا ایدئال برای رصد آسمان شب با هزینه‌ای معقول باشد. این دوچشمی با وزن بیش از ۱ کیلوگرم تا حدی سنگین است اما باز هم امکان در دست گرفتن آن برای کوتاه مدت هست.
قابلیت نصب روی سه‌پایه هم کار با آن را بسیار آسان‌تر می‌کند. با قطر شیئی ۷۰ میلی‌متر، این دوچشمی بزرگنمایی ۱۵ برابری دارد که برای رصد مداوم و تفریحی آسمان شب بسیار مطلوب است.
با بهره‌گیری از شیشه‌های BaK-4 برای منشور، دیدی شفاف حتی در شرایط کم‌نور فراهم می‌کند و گزینه‌ای عالی برای یک شب رصدی کامل، از عصر تا سپیده‌دم محسوب می‌شود. موضوعی که با ضد آب بودن و داشتن بدنه‌ی لاستیکی برای جذب ضربه، کاربردی‌تر هم هست.
جمع‌بندی
آسمان شب، صرف نظر از اینکه با دوربین دوچشمی، تلسکوپ یا حتی چشم غیرمسلح به آن نگاه می‌کنید، واقعا جای شگفت‌انگیزی است. تنها کاری که باید انجام دهید این است که به دنبال آسمان صاف و تاریک در شب باشید و سپس به بالا نگاه کنید و لذت ببرید. لذتی که با یک دوربین دوچشمی حتی در آسمان کلان‌شهرها هم می‌تواند کاملا عمیق‌تر شود و شما را شگفت‌زده کند.
عکس‌ها: دوربین دوچشمی و ساختار آن
Credit: Space / Jeremy Lips & Dave Brody
دیدگاهتان را بنویسید