نوشته فرانک مجیدی: کارآموز وکالت کانون وکلا

سریال پوست شیر به عنوان یکی از بهترین سریال‌های سال‌های اخیر، با چند کاراکتر عالی و بازی به یاد ماندنی، به پایان رسید.

اما بینندگان ایرانی با دیالوگی دراماتیزه بین محب مشکات و نعیم مولائی، نگران سرنوشت نعیم شدند: یعنی نعیم بخاطر آن‌چه حق و اخلاق بود، قصاص می‌شود؟!

نه. ماده ۳۰۲ قانون مجازات اسلامی، در کتاب سوم: قصاص، مبحث مهدورالدم نِسبی را مطرح می‌کند. یعنی شخصی که مستحق قصاص نفس یا عضو است صرفا نسبت به ولی‌دم یا مجنی‌علیه، مهدورالدم محسوب می‌شود و قتل/قصاص عضو او به میزان همان جنایت وارده، برای وی نه دیه در پی دارد و نه قصاص.

بعلاوه، حالت درگیری نعیم، مشمول بند ت همان ماده و مقرره ماده ۱۵۶ قانون مجازات اسلامی، در بحث دفاع مشروع هم است و خلاصه، برای دراماتیزه‌تر کردن آن تراژدی بزرگ بوده یا برای عدم مشاوره حقوقی صحیح، خیالتان آسوده که نعیم قصاص نخواهد شد. از بابت قتل نریمان هم قبلا با کمک رضا پروانه، از اولیای دم نریمان اعلام گذشت اخذ شده‌بود و این اعلام گذشت، غیرقابل رجوع است. یعنی خانواده نریمان هم نمی‌توانند از گذشت خود عدول کنند و مجددا خواهان اجرای قصاص نعیم شوند.

البته نعیم بلافاصله هم آزاد نمی‌شود و بهرحال بخاطر تحمل جنبه عمومی دو فقره قتل، باید متحمل چند سال حبس گردد.

با توضیحات اخیر، دیالوگ قسمت ماقبل آخر رضا پروانه و خانواده عباس هم قابل نقد است، چرا که رضا حتی اگر آن‌ها را تحت فشار می‌گذاشت تا گذشت خود را «پس بگیرند»، لیکن با توجه به آن‌که ظاهرا منصور تمام مبلغ مورد توافق با خانواده مقتول را به آنها پرداخته بود، باز امکان رجوع از گذشت وجود نداشت. بگذریم که خودِ رضا پروانه هم حین این درخواست، مرتکب جرم تهدید شد «رضایتتون رو پس نگیرید، سر تو و اون رو پای همین ماشین می‌برم، خونتون رو می‌مالم به پلاکش!»

با توجه به اینکه ظاهرا مادر منصور، یگانه ولی دم پسرش صابر بود، امکان گذشت از قصاص منصور برای او صحیح بود، اما تاکید سریال بر «۳، ۴ سال حبس بابت جنبه عمومی جرم» با توجه به تعدد جرایم منصور و همچنین جنبه عمومی نحوه قتل فجیع برادرش که به آن اقرار کرده‌بود، قطعا عددی بیش از این مقدار می‌شد.