ابوالحسن فیروزآبادی، رئیس مرکز ملی فضای معتقد است که بدون داشتن جایگزین برای اینستاگرام نمیتوان این شبکه اجتماعی را فیلتر کرد. فیروزآبادی در نشت مهافمپ (محفل هماندیشی فعالان فضای مجازی پاک) با اشاره به این موضوع، به حکمرانی فضای مجازی که از سوی قدرتهای بزرگ جهان اعمال میشوند پرداخت و آن را شبکهای، جهانی و انحصاری ارزیابی کرد.
فیروزآبادی سیاستگذاری در فضای مجازی در مقایسه جهانی را به دو سطح حکمرانی و فراحکمرانی تقسیم کرد و در توضیح دسته فراحکمران گفت:
“فراحکمرانی اعمال اقتداری است که از سوی صاحبان پلتفرمها یعنی شرکتهای بزرگ گوگل، فیسبوک، مایکروسافت، آمازون و اپل بر فضای مجازی اعمال میشود و به واسطه داشتن اختیار کامل در کنترل پلتفرمها، سطحی بالاتر از دیگر بازیگران این عرصه دارد. از خصوصیات این نظام حکمرانی میتوان به گسترش عدم پاسخگویی، عدم مسئولیتپذیری و نقش زیربنایی اقتصاد بر سیاست اشاره کرد.”
وی در ادامه عنوان کرد که حکمرانی نیز نوعی از سیاستگذاری است که توسط دولتها و با مشارکت شرکتها و مجموعههای ذیربط اعمال میشود. فیروزآبادی معتقد است که در عصر جدید توسعه فناوری، شاهد گسترش نسبیگرایی، بینظمی و دولتگریزی در این بستر هستیم.
دبیر شورای عالی فضای مجازی در خصوص وضعیت ایران در این شرایط توضیح داده که باید تمرکز بر روی توسعه پلتفرمها به عنوان ابزاری کمهزینه و کارآمد باشد. فیروزآبادی در رابطه با کاربرد فیلترینگ در فضای مجازی گفت:
“فیلتر ابزار اعمال قدرت سخت است. پیش از این شدنی نبوده و در آینده نیز باید مبنا را بر عدم کارآمدی فیلترینگ بگذاریم.”
او اذعان داشت که اقدامات آمریکا در محدودسازی شبکههای اجتماعی، فیلترینگ نیست و باید عنوان سیاستگذاری بر آن نهاد. حکمرانی میتواند در لایه کلان و با توافق کشور و پلتفرم در قالب سیاستگذاری اعمال شود.
نداشتن جایگزین برای اینستاگرام دلیل عدم فیلترینگ
دبیر کارگروه مرکز ملی فضای مجازی در پاسخ به پرسشی که در خصوص سرانجام اینستاگرام مطرح شده بود، عنوان کرد که بحثهای بسیاری در این زمینه وجود دارد، اما تا وقتی جایگزین مناسب برای آن نداشته باشیم، با فیلتر شدن آن دچار مشکل خواهیم شد. فیروزآبادی در ادامه افزود:
“مردم به ارتباط و شبکههای اجتماعی نیاز دارند و نمیتوانیم بدون یافتن جایگزینی مناسب، یک شبکه اجتماعی را ببندیم. برخی فقط به مشکلات اخلاقی اینستاگرام میاندیشند، اما من مشکلات خیلی فراتری را میبینم. اینستاگرام مخاطب را در حباب اطلاعاتی قرار میدهد، خودشیفتگی را در کاربران دامن میزند و اراده پلتفرم را بر افراد تحمیل میکند. با این وجود، عده زیادی در این بستر زیست میکنند و ما نمیتوانیم به راحتی این بستر را مسدود کنیم.”