ردیابی قدیمی‌ترین آثار زندگی روی زمین کار آسانی نیست. اگر دسته‌ای از میکروب‌ها را بین لایه‌های سنگ خرد شوند و میلیاردها سال بگذرد. چیزی که در نهایت به آن می‌رسید بیشتر شبیه سنگ است تا یک شکل زندگی باستانی. پس تمایز سنگ از یک شکل حیات، کار پیچیده‌ای است.
دانشمندان مشکوک هستند که در مجموعه ای از صخره های ۳.۴۸ میلیارد ساله از استرالیای غربی نخستین نشانه‌های زندگی در روی زمین را یافته‌اند. گمان می‌رود بقایای فسیل شده کلانشهرهای میکروبی موسوم به استروماتولیت ها stromatolite باشد.
یک تجزیه و تحلیل جدید توسط یک تیم بین المللی از محققان شواهد قوی ارائه می دهد که این تشکیلات واقعاً منشأ زیستی دارند و نتیجه فرآیندهای غیر زنده نیستند.
کیرون هیکمن-لوئیس یک دیرینه‌شناس – توضیح می دهد : «مثل این می‌ماند اگر یک باستان شناس پایه‌های یک شهر ویران شده را کشف می‌کرد و می‌دانست شهر توسط مردم ساخته شده است.»
به همین ترتیب، عناصر ساختاری متعددی وجود دارد که در استروماتولیت‌ها وجود دارند که به ما امکان می‌دهند فرآیندهای شکل‌گیری آنها را شناسایی کرده و منشأ آنها را رمزگشایی کنیم.
استروماتولیت ها با قدمت میلیاردها سال در سراسر جهان پراکنده هستند. آنها از سنگ لایه‌ای یا لایه‌های ریز تشکیل شده‌اند که می‌توانند توسط لایه‌های معدنی مات میکروبی یا واکنش‌های شیمیایی غیر زنده بین سنگ و محیط آن تولید شوند.
وظیفه دیرینه شناس این است که بفهمد کدام است که همیشه آسان نیست، مثلا لایه های ۳.۷ میلیارد ساله شبه استروماتولیت در گرینلند ، ابتدا قدیمی‌ترین فسیل‌های جهان اعلام شد و سپس مشخص شد که آنها سنگ‌های ساده هستند.
اما شناسایی قدیمی‌ترین فسیل‌ها فقط تمرینی برای شکستن رکورد نیست. این برای همه ما بسیار جالب است که زندگی برای اولین بار در چه زمانی و در کجا شکل گرفت و خاستگاه باستانی بشریت، و تمام حیاتی که امروزه وجود دارد از کجاست.
اکنون هیکمن-لوئیس و همکارانش استروماتولیت های ۳.۴۸ میلیارد ساله را از سازند Dresser استرالیای غربی تحت مطالعه جدید و دقیق قرار داده اند.
آنها از تکنیک های متعددی برای بررسی ریزساختارهای دو و سه بعدی موجود در استروماتولیت های Dresser استفاده کردند، از جمله میکروسکوپ نوری، طیف سنجی رامان، میکروسکوپ الکترونی روبشی، لیزر فرسایش لیزری طیف سنجی پلاسما-جرمی جفت شده القایی (ICP-MS)، و محاسبات آزمایشگاهی و سنکروترون و توموگرافی.
هیچ یک از این آزمایش‌ها ریزفسیل‌ها یا مواد آلی را نشان ندادند، اما ساختارها و ویژگی‌هایی مطابق با منشا بیولوژیکی را نشان دادند.
تیم تحقیقاتی به این نتیجه رسید که روزی روزگاری، استروماتولیت ها تشک‌های میکروبی فتوسنتزی بودند که در کف یک تالاب دریایی کم عمق رشد می‌کردند. با نشستن رسوب بر روی تشک‌ها، میکروب ها به سمت بالا، دور از رسوب و به سمت نور خورشید رانده شدند تا ساختارهای گنبدی شبیه فنجان شکیل دهند. این اشکال همان چیزی بود که در سازند فسیلی حفظ شد.
این تیم همچنین سازندهای ستون مانند “palisade” را مشاهده کردند که با الگوهای موجود در سنگ که توسط رشد میکروب ها ایجاد می شود، سازگار است.
محققان ادعا کردند که مانند ساختارهای گنبدی، احتمالاً اینها نتیجه حرکت موجودات زنده به سمت نور خورشید است. حفره های کوچک در سنگ با گاز زدایی یا خشک شدن مواد آلی در حال پوسیدگی سازگار است.
زمانی که سازند Dresser یک تالاب کم عمق بود، بسیار شبیه دهانه Jezero در مریخ یود. بنابراین ممکن است در همان زمان حیات در مریخ در حال ظهور بوده باشد، دوره مریخی که به نوآچیان Noachian معروف است. شناسایی حیات فسیل شده با سن و محیط مشابه در اینجا بر روی زمین می تواند به ما در شناسایی چنین فسیل هایی در مریخ کمک کند. شاید روزی مریخ‌نوردی این کشف بزرگ را بکند.
این تحقیق در نشریه Geology منتشر شده.