برای بیش از یک قرن، اثر انگشت‌ها به‌عنوان «امضای بی‌نظیر» انسان شناخته می‌شدند و کلیدی مطمئن برای حل پرونده‌های جنایی بودند. اما حالا، یک مدل هوش مصنوعی نشان داده که حتی اثر انگشت‌های مختلف از یک فرد هم ممکن است به‌طور گیج‌کننده‌ای شبیه هم باشند و این یافته می‌تواند پایه‌های علم پزشکی قانونی را بلرزاند.
به گزارش خبرگزاری سینا ، برای بیش از صد سال، پلیس‌ها و کارشناسان جنایی به اثر انگشت‌ها به‌عنوان ابزاری بی‌خطا برای شناسایی مجرمان تکیه کرده‌اند. این باور وجود داشته که هر اثر انگشت، منحصر به فرد است و مثل یک کد شخصی، تنها به یک نفر تعلق دارد. اما پژوهش توسط تیمی از محققان دانشگاه کلمبیا و دانشگاه بوفالو نشان می‌دهد که اثر انگشت‌های مختلف از یک فرد می‌توانند بسیار شبیه به هم باشند و این ادعا را یک مدل هوش مصنوعی تأیید کرده است.
هد لیپسون، استاد مهندسی در دانشگاه کلمبیا، به همراه ونیا شو از دانشگاه بوفالو، سرپرستی این پروژه را برعهده داشتند. ولی قهرمان اصلی داستان، یک دانشجوی کارشناسی به نام گیب گوو است که با استفاده از یک پایگاه داده دولتی شامل حدود ۶۰ هزار اثر انگشت، توانست شبکه‌ای عصبی طراحی کند که بتواند این شباهت‌ها را شناسایی کند.
این مدل هوش مصنوعی موفق شد با دقت ۷۷ درصد تشخیص دهد که آیا دو اثر انگشت به یک فرد تعلق دارند یا نه، حتی زمانی که کاملاً متفاوت به نظر می‌رسیدند. وقتی داده‌های بیشتری در اختیار مدل قرار گرفت، دقت آن به‌طرز چشم‌گیری افزایش یافت تا حدی که به گفته‌ی محققان، می‌تواند کارایی روش‌های فعلی پزشکی قانونی را تا ده برابر بهبود دهد.
اما مسیر ساده‌ای نبود. مقاله‌ی آن‌ها توسط چندین ژورنال معتبر رد شد؛ یکی از داوران حتی گفته بود: «همه می‌دانند که اثر انگشت‌ها منحصر به فرد هستند!» با این حال، تیم پروژه عقب نکشید و بالاخره پژوهش آن‌ها در ژورنال معتبر Science Advances منتشر شد.
برخلاف روش‌های سنتی که فقط به نقاط انتهایی و انشعابات خطوط اثر انگشت (minutiae) نگاه می‌کنند، مدل هوش مصنوعی این تیم از الگوهایی در زوایا و انحنای خطوط مرکزی اثر انگشت استفاده کرده بود چیزی که کارشناسان تا امروز نادیده گرفته بودند.
حالا این تیم امیدوار است با استفاده از پایگاه‌های داده گسترده‌تر و متنوع‌تر، دقت مدل را باز هم افزایش دهد و به پلیس‌ها ابزاری بدهد که در پرونده‌های پیچیده، مظنونان احتمالی را سریع‌تر شناسایی کند—بدون اینکه جایگزین قطعی فرآیندهای حقوقی شود.
هد لیپسون می‌گوید:«بسیاری فکر می‌کنند هوش مصنوعی فقط می‌تواند چیزهایی که از قبل بلد بوده را تکرار کند. اما همین مدل ساده، از دل یک دیتای عمومی که سال‌ها کنار گذاشته شده بود، چیزی را کشف کرد که دهه‌ها از چشم متخصصان پنهان مانده بود.»
و مهم‌تر از همه؟ این انقلاب علمی را نه یک پروفسور با سال‌ها تجربه، بلکه یک دانشجوی جوان بدون سابقه در پزشکی قانونی آغاز کرد. لیپسون می‌گوید:«ما در آستانه‌ی انفجاری از اکتشافات علمی به رهبری هوش مصنوعی و آدم‌های غیرمتخصص هستیم. جامعه‌ی علمی باید آماده‌ی این تحول باشد.»
نوشته آیا اثر انگشت انسان واقعا منحصربه‌فرد است؟ اولین بار در خبرگزاری سیناپرس . پدیدار شد.
